ครุฑกับพญานาค

ครุฑกับพญานาคเป็น*ที่จองเวรกันมาแต่ดึกดำบรรพ์ ทั้งสองตัวนี้ถ้าพบกันเมื่อใดต้องต่อสู้ถึงตายไปข้างหนึ่ง และก็เป็นฝ่ายพญานาคที่มักจะประสบความพ่ายแพ้อยู่ตลอด นานๆครั้งพญานาคจึงจะเป็นฝ่ายได้เปรียบเรื่องนี้มีในชาดก กล่าวไว้ คือ

ครั้งหนึ่งมีพ่อค้าสำเภากลุ่มหนึ่งบรรทุกสินค้าเต็มเรือแล่นออกไปในทะเล ขณะอยู่กลางทะเล เกิดพายุพัดเรือสำเภาอัปปางลง มีพ่อค้าคนหนึ่งถูกคลื่นซัดเข้าฝั่งจึงเหลือรอดเพียงคนเดียว แต่เสื้อผ้าก็ถูกน้ำซัดหายไปหมด ด้วยความหิวก็เดินแก้ผ้าถือกะลาไปขอทานเขากินตามหมู่บ้าน ชาวบ้านเข้าใจว่าเป็นนักบวชชีเปลือยที่มีความมักน้อยสันโดษมากไม่ยึดติดในเสื้อผ้าอาภรณ์ ก็เลยพากันกราบไหว้ นำของมาทำบุญกันเป็นอันมาก

ชีเปลือยหรือนักบวชปลอมผู้นี้ พอได้ลาภสักการะง่ายๆจำนวนมาก เลยยึดอาชีพไม่นุ่งผ้าหลอกลวงชาวบ้านหากิน บังเอิญพญาครุฑกับพญานาคที่ไม่ถูกกันกลับนับถือ ชีเปลือยด้วยกันทั้งคู่ ตอนนั้นพวกครุฑเสียทีพวกนาคจมน้ำตายไปจำนวนมาก เมื่อพญาครุฑทราบว่าพญานาคมาคลุกคลีกราบไหว้ชีเปลือยเป็นประจำใคร่จะหลอกถามความลับจากพญานาคให้ได้ จึงเข้าไปติดสินบน ชีเปลือยให้ล้วงความลับ

ชีเปลือยรับสินบนแล้วได้หลอกถามพญานาค ด้วยความเคารพที่เป็นอาจารย์ พญานาคก็บอกความลับไป พอความลับถูกเปิดเผยพญาครุฑก็สามารถจับพญานาคขึ้นจากน้ำได้ พญานาคพอถูกจับก็รู้ทันทีว่าความลับของตนถูกเปิดเผยจึงรำพึงรำพันด้วยความสงสัยว่า “คนไร้ปัญญาชอบพูดพล่อย ไม่สงวนความรู้ ขาดความสำรวมกาย วาจา ขาดวิจารณญาณในการแยกแยะเลือกเฟ้นคนดีคนชั่ว ย่อมประสบภัยที่เกิดแก่ตัวเอง เหมือนเราต้องประสบภัยอันใหญ่หลวงจากพญาครุฑ” หลังจากนั้นจะเกิดอะไรขึ้นขอให้ท่านผู้อ่านจินตนาการกันต่อไป

ครุฑกับพญานาค น่าจะเป็นประสบการณ์ที่เห็นนกชนิดหนึ่งมักจับงูทั้งบนบกและในน้ำ มาเป็นอาหาร บางครั้งนกแบกน้ำหนักงูไม่ไหว ตกลงมาตายก็มาก แต่เรื่องนี้สอนให้รู้ว่าถึงทั้งสองจะไม่ถูกกัน ชอบจองเวรต่อกันหากไม่มีพวกลวงโลกมาเป็นมือที่สาม ทั้งสองก็ยังอยู่สบายต่อไป เรื่องนี้สอนให้รู้ว่าผู้ใดสำคัญผิดมองคนอย่างผิวเผิน หลงนับถือแล้วเปิดเผยความลับกับคน ตระกูลถ่อย ผู้นั้นคือคนโง่ย่อมถึงความหายนะอย่างมิต้องสงสัย