วันลอยกระทง

วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี กล่าวถึงวันลอยกระทงว่าเป็นวันสำคัญวันหนึ่งของไทย ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ประเพณีลอยกระทงกำหนดขึ้นเพื่อเป็นการสะเดาะร์เคราะห์และขอขมาต่อพระแม่คงคา บางหลักฐานกล่าวว่าเป็นการบูชารอยพระพุทธบาทที่ริมฝั่งแม่น้ำนัมทามหานที บางหลักฐานก็ว่าเป็นการบูชาพระอุปคุตหรือพระอรหันตสาวก ส่วนในประเทศไทยก็แฝงไว้ ด้วยคติทางพุทธศาสนาทั้งการขมาและบำเพ็ญทานซึ่งแต่ละพื้นที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตน

อย่างทางภาคเหนือมีการลอยโคมหรือยี่เป็ง คือการทำบุญในวันเพ็ญนิยมกันในแถบล้านนา ส่วนจังหวัดตากมีการลอยกระทงสาย ทางภาคอีสานมีการตกแต่งเรือเป็นรูปต่างๆเรียก“ไหลเรือไฟ” นอกจากนี้ในแต่ละท้องถิ่นยังอาจจะมีประเพณีลอยกระทงที่แตกต่างกันไป และสืบทอดต่อกันเรื่อยมา

ลอยกระทง เชื่อกันว่าเกิดขึ้นในสมัยสุโขทัย โดยนางนพมาศเป็นผู้ประดิษฐ์กระทงขึ้นครั้งแรก แต่เดิมเรียกว่าพิธีจองเปรียงที่ลอยเทียนประทีป และนางนพมาศได้นำดอกโคทม ซึ่งเป็นดอกบัวที่บานเฉพาะวันเพ็ญเดือนสิบสองมาใช้ใส่เทียนประทีป ด้วยนางนพมาศเป็นพระสนมของพ่อขุนรามคำแหง ก็ต้องสวยสดงดงาม ในวันลอยกระทงจึงนิยมประกวดนางงามที่เรียก “นางนพมาศ” อีกด้วย

ไม่ว่าวันลอยกระทง จะมีความเชื่อกันอย่างไร แต่วันเพ็ญเดือนสิบสองก็มีความหมายต่อวิถีชีวิตของผู้คนตั้งแต่ เจ้าตัวเล็กไปจนถึงผู้เฒ่าแก่ชรา อย่างเช่น เด็กๆ คอยดำผุดดำว่ายไปหาเศษสตางค์ในกระทง คนแก่มีความสุขกับการทำกระทงให้ลูกหลาน ส่วนพวกหนุ่มสาวก็จะแอบนัดพบกัน ในคืนลอยกระทง

เมื่อก่อนผู้เขียนไม่ชอบประเพณีลอยกระทง เพราะอดที่จะรำคาญพวกจุดประทัดกับดอกไม้ไฟไม่ได้ แต่พอตำรวจเอาจริงกับพวกที่สนุกบนความสทุกข์ของชาวบ้าน จึงกลับมาคิดว่าลอยกระทงกันไปคงไม่เสียหาย ทั้งนี้เพราะบางคนก็มีรายได้จากการจำหน่ายกระทงบางคนก็มีโอกาส นัดพบกับกิ๊กรุ่นต่างๆ พวกเราควรอนุรักษ์รักษาประเพณีอันดีงามของไทยไว้ โดยเฉพาะที่พุทธมณฑลเขาจัดเป็นแบบอย่างอันดีงามในวันที่ 12 พฤศจิกายน นี้ มีการประกวดประดิษฐ์กระทงลอย นิทรรศการและการแสดงพื้นบ้าน ใครที่ชอบฟังธรรมก็ไปได้ในเวลา 17.30 นาฬิกา พระธรรมปริยัติเวที เจ้าอาวาสวัดพระปฐมเจดีย์มาแสดงพระธรรมเทศนา หลังจากนี้ก็ลอยกระทงกันไปจนถึงเวลาที่พระจันทร์เต็มดวงตรงศีรษะเป็นอันเลิกงาน